Tatizo la ajira linavyowasumbua wanawake katika secta binafsi na serikali

"Nianze Kwa kummwagia sifa Mwanamke ambaye ni mama mwanamke ni mwalimu , mwanamke ni kiongozi na pia mwanamke huyo huyo ni super women kheri ya sikukuu ya Wanawake, wanawake wote Tanzania japo kuwa ndio tunaelekea mwishoni mwa mwezi wa kuanzimisha siku hii “

Leo tunaangazia tatizo la ajira linavyowasumbua wanaweke wengi katika sekta binafsi pamoja na zile za serikali ambapo Pengo la kijinsia libakia kuwa moja ya tatizo linalokabili dunia katika masuala ya kazi, hii ni kwa mujibu wa ripoti iliofanywa na shirika la kazi duniani ambapo ilisema kwamba wanawake wana fursa ndogo zaidi ya kushikiri kwenye soko la ajira ikilinganishwa na wanaume.

Japokuwa kitakwimu wanawake ni wengi zaidi ya wanaume, wanawake wanakumbana na changamoto zinazowafanya kushindwa kufurahia matunda ya kazi zao na kuzidi kuongeza umaskini na utegemezi mambo ambayo yanasababisha ukatili wa kijinsia, Utegemezi huo unatokana na mfumo dume hasa kwenye maswala ya mwenye haki ya kumiliki mali au vitu

Kutokana na Ripoti ya Ofisi ya Taifa ya Takwimu (NBS) imeeleza kuwa hakuna mabadiliko makubwa ya mgawanyo wa ajira kisekta kwa kutumia tafsiri ya kitaifa kati ya mwaka 2014 na 2020/21 japokuwa ajira katika Serikali Kuu na Serikali za Mitaa zilisinyaa.

Mabadiliko makubwa ya mgawanyo wa ajira yameonekena miongoni mwa watu walioajiriwa katika sekta ya kilimo (66.8% 2014 na 58.4% 2020/2021) na shughuli nyingine binafsi za kiuchumi zisizo za kilimo (mwaka 2014 asilimia 26.6, na mwaka 2020/21 asilimia 22.7).

Ripoti hiyo ya Watu wenye Uwezo wa Kufanya Kazi ya mwaka 2020/21 imesema kuwa kusinyaa kwa kiwango cha waajiriwa Serikalini kunatoa taswira kamili ya hatua zilizochukuliwa na Serikali kati ya mwaka 2015 na 2020 ambapo zilitolewa ajira mpya chache. Aidha, kupungua kwa kiwango cha ajira katika sekta binafsi za kiuchumi zisizo za kilimo kunaashiria uwekezaji mdogo katika sekta hizo ama uwekezaji umejikita katika maeneo yanayohitaji nguvu kazi kidogo.

Aidha pia kwa mujibu wa takwimu zilizofanywa pia na ofisi ya taifa ya TaKwimu (NBS) ya mwaka 2020/2021 kwa upande wa shamba binafsi ,familia na kaya zinaonyesha kuwa licha ya mwanamke kupitwa katika baadhi ya sekta za ajira ,wamejitaidi kwenye kilimo ambapo wamepanda kwa asilimia 56.6 huku wanaume wakiwa 60.3 tofauti na sekta zingine.

Hii inaonyesha kwamba zinahitajika juhudi kubwa kuvutia uwekezaji na biashara zenye uwezo mkubwa wa kuzalisha ajira hasa kwa wanawake ambao wanakabiliwa na changamoto mbalimbali.

MWANAMKE AELEZEA JINSI TATIZO HILI LILIVYOKUBWA

Teodora Mrema ni mwanamke anaeleza kuwa tatizo la ajira bado ni changamoto kubwa inalowakumba wanawake

Changamoto hiyo kwenye swala la ajira kwa wanawake bado halijawa na usawa kwa sababu ukiangalia kwa asilimia kubwa sekta ya ajira hususa ni serikalini wanaume kwa asilimia kubwa ndio wanao pewa kipaumbele ukioangalia kwa mfano serikalini kitengo Fulani unagundua kwamba wanaume ni wengi kuliko wanawake kwaoiyo swala hili bado ni changamoto

Mbali na serikalini lakini pia ukirudi kwa upande wa sekta binafsi shida bado ipo kwani ukifuatilia sehemu hinyo wanawake wamekuwa wakikutana na vikwazo mbalimbali pindi wanapotafuta ajira kwani wengine wamekuwa wakilazimishwa hata kutumia miili yao ili wapate ajira hali ambayo inawakatisha tamaa kabisa

CHANGAMOTO ZINAZOWAKUTA WANAWAKE WAKATI WAKISAKA AJIRA

-Unyanyasaji wa kingono

Wanawake wengi wamekuwa wakienda kuomba ajira wanakutana na tatizo hili la unyanyasaji ,ambapo wale waajiri wamekuwa wakitumia fursa ya kumuona yeye ni mwanamke hivyo amnyanyapae kwa kumtaka kingono

-Wanawake kuzaraulika hata kuonekana kuwa wanapo kuwepo katika soko la ajira wana fursa ndogo ya kufanya kazi katika ubora

Kutokana na changamoto hizo zinazosababisha ukosefu wa kipato, baadhi ya wanawake na wasichana hujiingiza kwenye biashara zisizo halali ikiwa ni pamoja na biashara ya ngono, na kwa kufanya hivyo wengi wamejikuta wakifanyiwa vitendo vya udhalilishaji hususani kubakwa, kulawitiwa, kupigwa na hata kukashifiwa

-Ubaguzi wa kijinsia

Swala hili limekuwa linawaathiri wanawake na wanaume kwa mtizamo wa usawa wa kijinsia, Haki, majukumu na fursa sawa kwa wanawake , wasichana na wavulana kuwa jinsi moja ni dhaifu au ni bora zaidi na si kwa kuzingatia ubora wao halisi.

-Ukatili Dhidi ya Wanawake

Hiki ni kitendo au vitendo vya unyanyasaji vyenye kulenga jinsia ya kike na vyenye kusababisha au kuleta madhara ya kimwili, kingono, kihisia, kisaikolojia, kiuchumi na kijamii ,Kitendo au vitendo hivi hujumuisha kutumia nguvu na vitisho vya kumnyima mwanamke haki na uhuru.

NINI KIFANYIKE ILI KUPUNGUZA TATIZO LA AJIRA KWA WANAWAKE

-Swaumu John anaeleza baadhi ya mambo yatakayosaidia kuongeza idadi ya wanawake katika sekta muhimu za ajira ni pamoja na

*kuwapa ujuzi na maarifa ,mitaji na mikopo kuendeleza shughuli zao za uhakika

*kuwatengenezea mfumo mzuri utakaowasaidiha kufaidika na shughuli zao ili kuboresha ustawi wa maisha yao

*ni vyema serikali au sekta binafsi ikawa na uwiano sawa kwa sababu wanawake wakipewa nafasi wanaweza pia kuzitumiha fursa sawa na wanaume

*Kuhakikisha ushiriki wa Wanawake katika ngazi zote za kutoa maamuzi na utekelezaji wa maendeleo ya sera na program.

*Kuhamasisha upatikanaji wa mikopo kwa wanawake, mafunzo, ujuzi endelevu na kupanua huduma hizo mijini na vijijini katika ngazi zote ili kuwapatia wanawake maisha bora na kupunguza kiwango cha umasikini kwa wanawake.

*Kuhakikisha kuwa madhara ya utandawazi pamoja madhara ya mipango ya kibiashara na sera hayamuathiri mwanamke.

SERIKALI IFANYE NINI

• Serikali inawajibika kuhakikisha kwamba watu wote wanawake kwa wanaume bila kujali rangi, jinsi, lugha, dini, siasa, kabila, hali ya mtu au mahali alikotoka, wanapata fursa sawa za kiuchumi na wanatumia fursa hizo bila ubaguzi wa namna yoyote ile

• Serikali inawajibika kuhakikisha kwamba utajiri wa taifa unaendelezwa, unahaifadhiwa na unatumiwa kwa manufaaa ya wananchi wote kwa ujumla na pia kuzuia mtu kumnyonya mtu mwingine.

• Serikali pamoja vyombo vyake vyote vya umma vinawajibika kutoa nafasi zilizo sawa kwa raia wote, wake kwa waume, bila ya kujali rangi, kabila, dini au hali ya mtu. Pia serikali inawajibika kuhakikisha kwamba aina zote za dhuluma, vitisho, ubaguzi, rushwa, uonevu ,upendeleo vinaondolewa nchini.

habari hii imeandikwa na mwandishi Woinde Shizza ARUSHA